«Өскемен ЖЭО» ЖШС өзінің «ЖЭО жұмысы туралы» айдарында кәсіпорын қызметінің принципі, экологиялық жобалары туралы жазған болатын.
Негізгі технологиялық процесс ең бастысы - отынды пайдаланудан басталады. Өскемен ЖЭО энергетиктері бүкіл қаланы жылумен қамтамасыз ету үшін қандай көмірді және оны қалай пайдаланатындары жөнінде осы мақаладан біле аласыздар.
Өскемен ЖЭО энергия өндірісі үшін қазақстандық Қаражыра мен Майкөбе кен орындарының көмірін пайдаланады.
Кәсіпорынның талаптарына сәйкес келетін көмірдің сипаттамалары маңызды фактор болып табылады: жану кезіндегі жоғары жылу беруі, бұл жылу қажеттіліктері мен экологиялылықты қамтамасыз ету мақсатында қазандық қондырғыларымен суды сапалы жылыту үшін қажет, нәтижесінде қоршаған ортаға әсердің минималды болуын қамтиды.
«Өскемен ЖЭО» ЖШС аз күлді (13-16%) және аз күкіртті көмірді (0,35-0,45%) қолданады. Сонымен бірге көмір кен орындарының көпшілігінде күл мөлшері 35-40%, күкірті 0,4-1,1% болатын қатты отынның сипаттамалары бар.
Күл құрамындағы немесе көмірдегі минералды (жанбайтын) қоспалардың құрамы негізінен бейтарап балласты болып табылады, аз дәрежеде - жылу энергетикасында қоршаған ортаның ластану дәрежесіне әсер ететін зиянды химиялық элементтердің көзі. Сондықтан көмірді қабылдау мен пайдаланудың міндетті критерийі отынды талдау болып табылады.
Өскемен ЖЭО-ға жіберетін кезде көмірдің сапалық сипаттамаларын жеткізуші өзінің аккредиттелген зертханасында тексереді.
Әрі қарай, әр партияның келіп түсетін көмірін (орта есеппен, күніне 30-40 вагоннан жеті партия, әрқайсысында 70 тоннадан) Өскемен ЖЭО зертханалары талдайды.
Көмір станцияға вагондармен келеді. Ол екі вагонаударғыштың көмегімен сағатына 10 аудару (бұл 700 тонна көмір) жасау арқылы түсіріледі. Қазіргі уақытта вагонаударғыштарға атмосфераға көмір шаңының шығарындыларын шығармай тиімді тазарту үшін барлық үш көмір қабылдағышқа да ауа өткізгіштер мен аспирациялық қондырғылар орнатылған.
Содан кейін көмір қоймасына (штабель) жеткізілмес бұрын көмір бірнеше конвейерден өтеді.
Қоймаға көмір түсіру кезінде шаңның басылуын қамтамасыз ету үшін телескоптық түсіру құрылғылары қолданылады. Ашық қоймада қауіпсіз сақтау үшін көмірді бульдозермен нығыздап тығыздайды, осылайша онда оттегі мен ылғал аз енеді және ол қышқылданбайды.
Орта есеппен станция жазда күніне 2,5-3,0 мың тонна, қыста 5,5-6,5 мың тонна көмір жағады.
Көмір үйіндісі бойында қабылдау бункерлерінің торлары орналасқан. Көмір бульдозерлермен конвейер бункерлеріне беріледі, содан кейін таспалы конвейер жүйесі арқылы көмір ұсатқыштардан, магниттік сепараторлардан өтіп, қазандықтардың шикі көмір бункерлеріне жану үшін беріледі.
Отын-көлік цехының жұмысшылары көмірді қабылдауды жүзеге асырады: олар вагондарды өлшейді, сынама алғыштарға сынамалар алып, көмір зертханасына жібереді. Мұнда зертхана ылғалдылығы мен күкірттің мөлшерін, күлділігі мен калориялығын анықтайды. Көмірдің ылғалдылығын кептіру пештерінде кептіру арқылы анықтайды: тасты көмірлер үшін 40 С температурада. Бұл процесті отынның өндірістік кіріс сапасын бақылау деп атайды.
Көмір қазандықтардың шикі көмір бункерлеріне түскен кезде және қазандықтарда көмір жанар алдында да технологиялық сынамалар алынады. Бұл процесс отынның өндірістік пайдалану сапасын бақылау деп аталады.
Осылайша, Өскемен ЖЭО-да өндірістің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін, облыс орталығын сапалы энергиямен жабдықтау үшін отынды іріктеу, қабылдау және пайдалану бойынша мұқият бақылау жүргізіледі.
